Zomereik

Zomereiken groeien in bijna heel Europa

De zomereik behoort tot de klasse Magnoliopsida en is familie van de Fagaceae (napjesdragersfamilie). Het geslacht wordt Quercus genoemd en het soort robur. Kortom, de Latijnse benaming voor de zomereik is Quercus robur.

Van alle eiken heeft de zomereik het grootste verspreidingsgebied in Europa. Het wil alleen niet lukken op Sicilië, het zuiden van Griekenland, het uiterste noorden van Scandinavië en het zuiden van het Iberische schiereiland. In Nederland groeit de boom al eeuwenlang graag en goed. Vooral op kleigrond en op niet al te arme zandgrond kan de boom groot en erg oud worden. Op erg kalkrijke grond doet de boom het ook wel, maar beduidend minder goed dan op kleigrond. Eeuwen geleden werd in Nederland al volop gebruikgemaakt van zomereiken. Met het hout werden masten en huizen gebouwd. Met de vruchten (eikels) werd het vee gevoerd. Op en onder de bast leven meer dan veertig verschillende soorten insecten. De aanwezigheid van de zomereik was en is dus gunstig voor het overige leven in de natuur.

Uiterlijke kenmerken van de zomereik

De zomereik ofwel de Quercus robur, kan zo maar vijf of heel soms zelfs vijftien eeuwen oud worden. Ook voor bomen is dit een indrukwekkende leeftijd. Een hoogbejaarde bomenbast heeft diepe horizontale groeven en nog diepere groeven in de lengte. Voor zowel lengtegroeven als voor dwarsgroeven geldt: hoe ouder de zomereik, hoe dieper de groeven. De jonge eik heeft dan ook een zichtbaar en voelbaar gladdere bast. De hoogte is gemiddeld zo’n dertig meter. De bladeren hebben een asymmetrische vorm met een gelobde rand. Ze hangen wat rommelig en speels aan de takken. Bij jonge eiken blijven de bladeren het hele jaar door hangen, hoewel ze wel iets verdorren. De oudere eiken verliezen slechts een deel van het blad.

De bloemen, zowel de mannelijke als de vrouwelijke groeien aan dezelfde boom.

De basis van vrouwelijke bloem bestaat uit een napje. Dit napje groeit later uit en bevat dan de eikel.

Gunstig voor vogels en insecten in de tuin

Halverwege de herfst vallen de rijp geworden eikels van de bomen. Dankzij onder meer de dieren die een wintervoorraad aanleggen en niet meer weten waar, groeien er nieuwe bomen uit de verstopte voedzame eikels. Ook door bijvoorbeeld Vlaamse gaaien bestaat er een kans dat de zomereik spontaan in de tuin groeit.

De boom heeft in eerste instantie geen haast om te groeien. De eerste vier jaar zal het niet meer zijn dan een struik. Daarna komt de groei enthousiast op gang. De stam wordt dik en hij zal binnen enkele jaren, enkele meters de hoogte in schieten. Na deze groeispurt blijft de boom gestaag in omvang en hoogte toenemen. De grote boom heeft rondom ruimte nodig en is daarom niet geschikt voor de kleinere tuin. Mocht u deze eik in een kleine tuin hebben, dan zult u er evengoed een jaar of tien plezier van hebben. Om de boom daarna nog te behouden zal hij gesnoeid kunnen worden, maar dat wordt qua schoonheid niet aangeraden. De boom inkorten is een betere optie. De heester die dan ontstaat zal een levendige aanvulling op uw tuin zijn. Vogels en insecten zullen blij gebruikmaken van wat de levendige heester hen te bieden heeft.